Φρίντα Κάλο: Η πληγωμένη περιστέρα ή, αλλιώς, «Σε έναν κόσμο γεμάτο Kardashians, εσύ γίνε Frida»*

*Ο τίτλος, στο δεύτερο μισό του, είναι δανεισμένος από συνέντευξη, με τον ίδιο τίτλο, ενός δημοφιλούς σεφ και συμπαθούς τηλεοπτικού προσώπου, που μπορείς να την διαβάσεις εδώ.

Η επίδρασή της έντονη μέχρι και σήμερα, δεκαετίες μετά τον θάνατό της, το 1954. Είδωλο για πολλούς, γνωστή σε όλους τους υπόλοιπους, διαμόρφωσε ένα ιδιαίτερο προσωπικό στιλ τόσο με το έργο της, όσο και με την ίδια την παρουσία της και αλλά και τη δράση της. 

Γεννημένη το 1907 στο Μεξικό. Στα 6 της αρρώστησε από πολιομελίτιδα, ασθένεια που θα την αφήσει με το ένα πόδι μικρότερο από το άλλο και ημιπαράλυτο για την υπόλοιπη ζωή της. Στα 18, ύστερα από ένα ατύχημα σε ένα λεωφορείο, με πολλαπλά κατάγματα στη λεκάνη και στην πλάτη, θα μείνει για μήνες στο κρεβάτι για να αναρρώσει. 

Τα προβλήματα στην σπονδυλική στήλη παρέμειναν σε όλη της ζωή, αναγκάζοντάς την να φορά έναν στενό κορσέ για να μπορεί να συγκρατεί τον κορμό της. Επιπλέον, θα παραμείνει στο κρεβάτι για αρκετά μεγάλα διαστήματα, ύστερα από πολλά χειρουργεία, υποφέροντας από χρόνιους πόνους, με κατεστραμμένη την ικανότητά της να κάνει παιδιά, με προβλήματα στα πόδια και στο σώμα, φορώντας τον γύψινο κορσέ της, μέχρι που λίγους μήνες πριν τον θάνατό της, ύστερα από γάγγραινα, οι γιατροί θα της ακρωτηριάσουν το ένα πόδι. Από τότε φορούσε προσθετικό πόδι για να μπορεί να μετακινείται.

Ζωγραφίζοντας τον γύψινο κορσέ που ήταν αναγκασμένη να φορά τις ατέλειωτες μέρες που ήταν καθηλωμένη στο κρεβάτι με αφόρητους πόνους. Ακόμη, όμως, και τότε δεν αποχωριζόταν τα κοσμήματά της και τα πολύπλοκα χτενίσματα και στολίδια στα μαλλιά της.

Και όμως! Καταδικασμένη από μικρή ηλικία να ζήσει σε ένα βαριά πληγωμένο σώμα, αρχικά κατάφερε να φοιτήσει σε ένα από τα δυσκολότερα, για κορίτσι, σχολεία της εποχής της στο Μεξικό, και στη συνέχεια να αφιερωθεί σε αυτό που την εξέφραζε περισσότερο: τη ζωγραφική. 

Diego and I, 1949, (www.fridakahlo.org)

«Ζωγραφίζω τη ζωή μου», έλεγε, «όχι τα όνειρά ή τους εφιάλτες μου». Και πράγματι, τα έργα της, με το ιδιαίτερο και τόσο χαρακτηριστικό ύφος τους, απεικονίζουν στην ουσία αυτοβιογραφικές εικόνες της προσωπικής της ζωής όπως τη βίωνε η ίδια. 

Η σχέση της με τον σύζυγό της, επίσης φημισμένο Μεξικανό ζωγράφο, Ντιέγκο Ριβέρα, («ο γάμος μιας περιστέρας με έναν ελέφαντα», όπως έλεγε η μητέρα της), η απώλεια του παιδιού που κυοφορούσε, ο τρόπος που έβλεπε τον ίδιο της τον εαυτό στις πολλές αυτοπροσωπογραφίες της, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα του μοναδικού ζωγραφικού της έργου. 

Παράλληλα, όμως, λες και ζωγράφιζε τον ίδιο τον εαυτό της και στην πραγματική ζωή, την ίδια της την ταυτότητα και παρουσία της, υιοθετώντας ένα προσωπικό και ιδιαίτερο στιλ στα ρούχα που φορούσε και στον τρόπο που χτενιζόταν.

Tree Of Hope Remain Strong (www.fridakahlo.org)

 Σε μια εποχή που τα πρότυπα ομορφιάς και μόδας των γυναικών ήταν τελείως διαφορετικά, εκείνη προτίμησε να ντύνεται με τις χαρακτηριστικές παραδοσιακές μεξικάνικες φορεσιές, με τα έντονα χρώματα, τις κεντημένες φαρδιές μακριές φούστες, και μπλούζες και τις πολύχρωμες πασμίνες. Παραδοσιακά μεξικάνικα βαριά κολιέ στόλιζαν τον λαιμό της, μεγάλα σκουλαρίκια τα αφτιά της, πολυάριθμα βραχιόλια και δακτυλίδια τα χέρια της. Τα μαλλιά της περίπλοκα χτενισμένα στην κορυφή του κεφαλιού της και στολισμένα με μεγάλα πολύχρωμα λουλούδια και κορδέλες.

Το πρόσωπό της, στο οποίο κυριαρχούσαν τα έντονα φρύδια, («σαν τις ανοιχτές φτερούγες ενός πουλιού», όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Ριβέρα), τα οποία τόνιζε ακόμη περισσότερο με μαύρο μολύβι «Ebony», και το έντονο μουστάκι στο άνω χείλος, ήταν τόσο ιδιαίτερα όμορφο, τονισμένο πάντα με κόκκινο ρουζ και κόκκινο κραγιόν, το «Everything’s Rosy» της Revlon, που δεν το αποχωριζόταν ποτέ. Τα νύχια της κατακόκκινα και αυτά. 

Τα καλλυντικά που χρησιμοποιούσε η Φρίντα Κάλο (Photo: Javier Hinojosa / Diego Rivera and Frida Kahlo Archives, Banco de México, Fiduciary of the Trust of the Diego Rivera and Frida Kahlo)

Ήταν λες και σκηνογραφούσε τον ίδιο της τον εαυτό, απομακρυνόμενη από τα πρότυπα γυναικείας ομορφιάς της εποχής της, αλλά παραμένοντας ιδιαίτερη, όμορφη, αυθεντική και διαχρονική.

 

Το προσθετικό πόδι - μπότα

(Javier Hinojosa/Diego Rivera and Frida Kahlo Archives, Banco de México)

Στην ουσία, αυτή η σκηνογραφία ήταν ο δικός της προσωπικός τρόπος να αντιμετωπίσει τα πολλά προβλήματα υγείας που είχε. Κάλυπτε τα πληγωμένα πόδια της πίσω από τις φανταχτερές μακριές φούστες, ενώ οι σφιχτοί κορσέδες, που ήταν αναγκασμένη να φορά σε όλη της ζωή για να της συγκρατούν το αδύναμο σώμα της, έγιναν και αυτά καμβάς της τέχνης της, ζωγραφίζοντάς τους και στολίζοντας τους με κορδέλες και χρώματα. 

Και αργότερα, όταν της ακρωτηρίασαν το πόδι, φορούσε ένα εντυπωσιακό προσθετικό πόδι-δερμάτινη μπότα, κατακόκκινη, κεντημένη με δράκους και στολισμένη με κουδουνάκια. 

Η ξεχωριστή προσωπικότητά της, με το ελεύθερο πνεύμα της, την ευαισθησία της, την δύναμη και την αδυναμία της, εκφράστηκε τόσο με την τέχνη της όσο και με την ίδια της την εμφάνιση, με τόσο μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο! 

Δεν άφησε τα σωματικά προβλήματα που είχε να την καθορίσουν και να την καθηλώσουν, αλλά τα καθόρισε αυτή, επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση της μαζί τους και κάνοντάς τα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και της τέχνης της.

Γι’ αυτό συγκινεί, γοητεύει και εμπνέει μέχρι και σήμερα. Από την Madonna και την Beyonce μέχρι τον Jean Paul Gaultier, είναι πολλοί οι καλλιτέχνες που δεν έχουν κρύψει το πόσο επηρέασε το έργο τους η μοναδική Φρίντα Κάλο (Frida Kahlo).

Info Έκθεσης: Για πρώτη φορά μακριά από το Μεξικό και την Casa Azul (Μπλε Σπίτι), όπου έζησε με τον Ριβέρα και το οποίο λειτουργεί πλέον ως μουσείο, θα εκτεθούν δεκάδες προσωπικά είδη (κοσμήματα, φορέματα, καλλυντικά, φάρμακα, γύψινοι κορσέδες, ακόμη και το περίφημο προσθετικό πόδι-μπότα), μαζί με σπάνιες φωτογραφίες, πίνακες και άλλα προσωπικά της είδη.

 "Frida Kahlo: Making Her Self Up", V&A, από 16 Ιουνίου έως 4 Νοεμβρίου 2018.

Μην ξεχάσεις να κάνεις Like  στη σελίδα μας στο Facebook!