Hydrosols και Ανθόνερα: Ένα προϊόν με πολλά ονόματα;

Όσοι έχουν ασχοληθεί έστω και μία φορά με την παρασκευή κάποιου χειροποίητου καλλυντικού ή σαπουνιού, ακόμη και τη μαγειρική, σίγουρα θα έχουν χρησιμοποιήσει κάποιο ανθόνερο ή hydrosols. Πολλοί πιθανώς να έχουν φτιάξει και τα δικά τους ανθόνερα.

Συνήθως στο εμπόριο ανθόνερο και hydrosol ταυτίζονται, αλλά στην πραγματικότητα, μερικές φορές, δεν πρόκειται για το ίδιο ακριβώς προϊόν, καθώς μοιάζουν μεν σε αρκετά σημεία μεταξύ τους, έχουν όμως και σημαντικές διαφορές. 

Όμοια αλλά και τόσο διαφορετικά…

Και τα δύο είναι φυτικά προϊόντα με βάση το νερό, καθώς για την παρασκευή τους χρησιμοποιούνται διάφορα μέρη ενός φυτού (άνθη, σπόροι, καρποί, φλοιός ή ρίζες) και νερό. Πρόκειται, δηλαδή, για νερά που, εκτός από το άρωμα, διαθέτουν και πολλές από τις θεραπευτικές και καλλυντικές ιδιότητες των φυτών από τα οποία προέρχονται.

Η διαφορά τους ξεκινά από τον διαφορετικό, μερικές φορές, τρόπο παρασκευής τους. Τα hydrosols ή hydrolats (υδροδιαλύματα) αποτελούν συνήθως παραπροϊόν της διαδικασίας απόσταξης (με ατμό ή νερό) των μερών ενός φυτού προκειμένου να πάρουμε το αιθέριο έλαιό τους. Υπάρχουν όμως και πολλοί που αποστάζουν φυτά αποκλειστικά για να παρασκευάσουν hydrosols, όχι πλέον ως παραπροϊόν αλλά ως το κύριο προϊόν της απόσταξης.

Κατά την απόσταξη, δηλαδή, ενός φυτού σε ένα σημείο του αποστακτήρα συγκεντρώνεται το αιθέριο έλαιο που περιέχει όλα τα πτητικά δραστικά συστατικά του σε πολύ συμπυκνωμένη μορφή και σε άλλο σημείο το νερό που παίρνει μέρος στην απόσταξη και το οποίο περιέχει τα υδατοδιαλυτά δραστικά συστατικά του φυτού αλλά και ελάχιστη ποσότητα (0,02%) αιθέριου ελαίου. Αυτό είναι το υδροδιάλυμα (hydrosol ή hydrolat) ή, πιο απλά, ανθόνερο.

Ανθόνερο (floral ή herbal water), όμως, πολλές φορές χαρακτηρίζεται και ένα απλό φυτικό έγχυμα ή αφέψημα (infusion ή deconction) σε νερό (με θερμή ή ψυχρή μέθοδο) ή ακόμη και το προϊόν ανάμειξης λίγων σταγόνων αιθέριου ελαίου σε νερό. Με αυτόν τον τρόπο όμως, το νερό που παράγεται δεν περιέχει σε μεγάλη συγκέντρωση τα δραστικά συστατικά του φυτού, ενώ πολλές φορές δεν περιέχει καθόλου δραστικά συστατικά παρά μόνο άρωμα (αν έχει χρησιμοποιηθεί ένα συνθετικό αιθέριο έλαιο).

Το μυστικό της διαφορετικότητάς τους…

Εδώ ακριβώς, λοιπόν, βρίσκεται και η ουσιαστική διαφορά τους: στο βαθμό συγκέντρωσης φυτικών δραστικών συστατικών. Τα hydrosols (ως προϊόν απόσταξης) έχουν μεγαλύτερο βαθμό συγκέντρωσης και περισσότερα δραστικά συστατικά από τα ανθόνερα (ως έγχυμα/αφέψημα ενός φυτού ή με απλή ανάμειξη αιθέριου ελαίου σε νερό).

Επομένως, η αποτελεσματικότητά τους είναι ανάλογη με την περιεκτικότητάς τους σε δραστικά συστατικά. Αν θέλαμε, λοιπόν, να τα ιεραρχήσουμε θα λέγαμε ότι το πιο δραστικό φυτικό σκεύασμα είναι το αιθέριο έλαιο, που περιέχει σε μεγάλη συγκέντρωση και συμπύκνωση τα περισσότερα δραστικά συστατικά ενός φυτού, και ακολουθούν το hydrosol και τέλος το ανθόνερο.
 

 Πώς τα χρησιμοποιούμε…

Τα ανθόνερα και τα hydrosols, σε αντίθεση με τα αιθέρια έλαια, μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε αυτούσια πάνω στο δέρμα. Έχουν πολλές θεραπευτικές και καλλυντικές ιδιότητες (μαλακτικές, αντισηπτικές, ενυδατικές κλπ.), ανάλογα από το φυτό από το οποίο παρασκευάζονται, και μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε με πολλούς τρόπους:

• Ένας εύκολος τρόπος είναι να τα χρησιμοποιήσουμε ως αρωματικό χώρου, ρούχων, επίπλων ή ακόμη και για να απολυμάνουμε επιφάνειες, βάζοντας μικρή ποσότητα σε συσκευή ψεκασμού.  
• Ακόμη μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε στο σιδέρωμα των ρούχων, αντί για απλό απιονισμένο νερό.
• Μικρή ποσότητα ανθόνερου ή hydrosol στο νερό της μπανιέρας θα αρωματίσει αλλά και θα φροντίσει με τον πιο φυσικό τρόπο το σώμα μας.
• Ως λοσιόν ή mist προσώπου και σώματος, επιλέγοντας το κατάλληλο ανθόνερο ή hydrosol ανάλογα με τις ανάγκες της επιδερμίδας μας.
• Λίγη ποσότητα σε υγρά μαλλιά μετά το λούσιμο όχι μόνο θα τα αρωματίσει αλλά και θα τα αφήσει απαλά, λαμπερά και ευκολοχτένιστα.
• Αποτελούν ένα πολύτιμο συστατικό σε πολλά χειροποίητα καλλυντικά και σαπούνια, δίνοντας όχι μόνο εξαιρετικό άρωμα αλλά και πολύτιμα συστατικά.
• Αν νιώθουμε τα πόδια μας βαριά και κουρασμένα, ή αντιμετωπίζουμε πρόβλημα κακοσμίας ακόμη και μυκήτων, λίγο ανθόνερο ή hydrosol θα τα ανακουφίσει αλλά και θα τα προστατεύσει από ερεθισμούς και μολύνσεις.
• Συμπληρωματικά, μπορούμε να ψεκάσουμε το εσωτερικό των παπουτσιών μας για να απαλλαγούμε από δυσάρεστες μυρωδιές, βακτήρια και μύκητες.
• Εξίσου αποτελεσματικά είναι και για την φροντίδα του τριχώματος των κατοικίδιων. Απλά ψεκάζουμε με το κατάλληλο για την περίπτωση ανθόνερο το τρίχωμά τους.
•  Στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική, δίνουν εξαίσιο άρωμα σε σαλάτες, γλυκίσματα αλλά και φαγητά.

 Τρόπος αποθήκευσης…

Τα hydrosols έχουν αρκετά μεγάλη διάρκεια ζωής (1-2 χρόνια), με την προϋπόθεση ότι θα αποθηκευτούν σωστά, δηλ. σε σκουρόχρωμα μπουκάλια, καλά κλεισμένα, σε σκιερό και δροσερό μέρος ή στο ψυγείο. Επίσης, δεν θα πρέπει το μπουκάλι να είναι μισοάδειο, γιατί το οξυγόνο που υπάρχει στον κενό χώρο θα αρχίσει να οξειδώνει και να αλλοιώνει το σκεύασμα. Γι’ αυτό όταν αρχίσει να πέφτει η στάθμη του θα πρέπει να το μεταφέρουμε σε ένα μικρότερο, πάντα σκουρόχρωμο, μπουκάλι. Τέλος, δεν πρέπει κατά τη χρήση του να έρχεται σε επαφή με άλλα αντικείμενα (χέρια, ύφασμα, βαμβάκι κλπ.). Μια λύση είναι να βάζουμε την ποσότητα που θα χρησιμοποιήσουμε κάθε φορά σε ένα άλλο σκεύος και να την παίρνουμε από κει. Και, φυσικά, πάντα ελέγχουμε την ημερομηνία λήξης του προϊόντος.

Τα ανθόνερα έχουν πολύ μικρότερη διάρκεια ζωής, καθώς το νερό αναπτύσσει πολύ γρήγορα βλαβερούς μικροοργανισμούς. Φυλάσσονται πάντα στο ψυγείο. Όσα ανθόνερα παρασκευάζονται με απλή ανάμειξη αιθέριου ελαίου σε νερό έχουν διάρκεια ζωής έως και 3 εβδομάδες, ενώ τα αφεψήματα και τα εγχύματα 1-2 εβδομάδες με προσεκτική αποθήκευση.

 Συμβουλή

Παρόλο που στο εμπόριο τα δύο σκευάσματα πολλές φορές ταυτίζονται, καλό είναι να ζητάμε διευκρινίσεις για τον τρόπο παρασκευής τους, για να είμαστε σίγουροι για το είδος του προϊόντος που πρόκειται να αγοράσουμε και να χρησιμοποιήσουμε. Επίσης, καλό είναι να διαβάζουμε και την ετικέτα του για να δούμε κατά πόσο περιέχει συντηρητικά ή τυχόν άλλες προσμείξεις (αλκοόλ, οινόπνευμα ή συντηρητικά), γεγονός που θα πρέπει να μας υποψιάσει για το αν πρόκειται για 100% φυτικό σκεύασμα ή κάτι άλλο. 

Μην ξεχάσεις να κάνεις Like στη σελίδα μας στο Facebook!